Duqeymo Culus Oo Lagu Qaaday Khartuum Iyo Magaalooyin Kale

0
696

Wariyaha Al-jazeera ayaa sheegay in Ciidamada Cirka ee Sudan ay bilaabeen maanta oo Talaado ah weeraro dhanka cirka ah oo ay ku qaadeen degaano ku yaala Waqooyiga Khartoum, halka Ciidamada Taageerada degdega ah ay ku dhawaaqeen inay soo rideen diyaarad Miig ah oo ay leeyihiin ciidamada xooga dalka ee Sudaan.

Arrintan ayaa ku soo beegantay xilli Ergeyga Qaramada Midoobay u qaabilsan Sudaan uu shaaca ka qaaday heshiis u dhexeeya ciidamada xooga dalka ee Sudaan iyo XoogagaTaageerada degdega ah, kaasoo ku aadan inay wakiilo u soo diraan wadahadallada ka dhacaya Saudi Arabia, iyadoo dalal badan oo Afrikaan ah ay isku dayayaan inay dhex dhexaadiyaan labada dhinac ee xiisadda u dhaxeysa, Dhanka kale, daadgureynta dadka ajaanibka ah ayaa weli ka socota dalkaasi.

Weriyaha Al-jazeera ee Khartoum Bahri, Mohamed Al-Tayeb, ayaa xaqiijiyay in la maqlay qaraxyo waaweyn iyo dhawaqa hubka cul culus iyo midka fudud.

Dhankooda Ciidamada Taageerada Degdegga ah ayaa sheegay inay u suurtagashay inay soo ridaan diyaarad Miig ah oo ay lahaayeen waxa ay ugu yeereen Ciidamada Afgambiga sameeyay, oo ay kala jeedaan ciidamada Suudaan, iyagoo carabka ku adkeeyay inay wajihi doonaan xadgudub kasta oo kaga yimaada ciidamada goobaha ay ku sugan yihiin ciidamadooda ama guryaha muwaadiniinta aan hubeysneyn.

Fariinta Al-Burhaan ee Al-Sisi:

Dafallah Al-Hajj oo ah Ergeyga Madaxweynaha Golaha Qaranimada Sudaan Abdel Fattah Al-Burhaan ayaa Madaxweynaha Masar Abdel Fattah El-Sisi u soo gudbiyay dhambaal uu kaga hadlayo xaaladaha ka jira dalkiisa.

Arrintan ayaa timid xilli uu ergayga Al-Burhaan kulan kula yeeshay caasimadda Qaahira wasiirka arrimaha dibadda Masar Sameh Shoukry, sida lagu sheegay bayaan ka soo baxay wasaaradda arrimaha dibadda Masar.

Sida lagu sheegay bayaanka Masar, Al-Hajj waxa uu u gudbiyay Wasiirka Arrimaha Dibadda dhambaal afka ah oo uu Guddoomiyaha Golaha Qaranimada Sudaan u diray Madaxweyne Abdel Fattah El-Sisi kaasoo ku saabsanaa isbeddellada xaaladda Sudaan marka la eego hawlgallada milatari ee socday in ka badan laba toddobaad.

Sida lagu sheegay warsaxaafadeedka, ergayga Sudaan wuxuu uga mahad-celiyay xukuumadda iyo shacabka Masar sida wanaagsan ee ay u soo dhaweeyeen iyo soo dhawaynta ay u sameeyeen muwaadiniinta Sudaan ee kasoo cararay dagaallada.

Intii lagu guda jiray kulanka uu la yeeshay ergayga Sudaan, Wasiirka Arrimaha Dibadda Masar wuxuu xaqiijiyay mowqifka adag ee dalkiisa isagoo ku baaqay inay lama huraan tahay xabbad-joojin degdeg ah iyo muhiimadda ay leedahay in dhammaan dhinacyada ay ka go’an tahay in la dhiso ciidammada oo aan lagu xad-gudbin. In la siiyo fursad hawlaha gargaarka bini’aadantinimo, iyo in la bilaabo wadahadal dhab ah oo lagu xallinayo khilaafaadka jira.

Ergeyga Qaramada Midoobay u qaabilsan Sudaan, Volker Peretz, ayaa ku sheegay wareysi uu siiyay wakaaladda wararka ee Associated Press in labada dhinac ee colaadda u dhexeyso ay ku heshiiyeen inay wakiillo u soo diraan si ay u yeeshaan wadahadallo laga yaabo in lagu qabto Saudi Arabia.

Volker Peretz wuxuu sheegay in wada xaajoodyada ay marka hore diiradda saari doonaan sidii loo samayn lahaa xabbad-joojin xasilloon oo la isku hallayn karo oo ay kormeerayaan goob-joogayaasha maxalliga ah iyo kuwa caalamiga ah.

Wuxuu yiri: “Waa muhiim in labada dhinac lala xiriiro, lagana dhigo inay u hoggaansamaan xabad joojinta si ay u caddaato xabad joojinta iyo in horay loo socdo, in labada dhinac ay u dagaalamaan guulo dhanka gudaha, waxay dhab ahaantii xadgudub ku tahay xabad joojinta.”

Wuxuu intaas ku daray in halka arrin ee  suurtagal ah ay tahay in la sameeyo hannaan lagula soconayo xabbad joojinta oo ay ku jiraan kormeerayaal Sudaani iyo kuwa ajnabi ah, balse ay ugu horeyn tahay in arrintaas laga wadahadlo.

Dadaalka Afrika:

Dhanka kale, Guddoomiyaha Midowga Afrika, Madaxweynaha Jamhuuriyadda Comoros, Ghazali Osmani, ayaa sheegay mar uu khadka taleefoonka kula xiriiray Guddoomiyaha Golaha Qaranimada iyo Taliyaha Ciidanka Sudaan, Abdel Fattah Al-Burhan, in Midowga uu bilaabi doono hindisaha wax looga qabanayo xaaladda Sudaan, iyo inuu rajaynayo in dhinacyada isku haya ay aqbalaan.

Sida lagu sheegay bayaan ka soo baxay Golaha Qaranimada Sudaan, Madaxweynaha Midowga Afrika wuxuu kala hadlay Al-Burhaan, intii uu socday baaqa, dadaallada lagu xallinayo xiisadda, wuxuuna ku baaqay in la dejiyo oo la joojiyo xiisadda.

Dhankiisa, Madaxweynaha Kenya William Ruto ayaa sheegay inuu kala hadlay wasiirka arrimaha dibadda ee Mareykanka Anthony Blinken sidii loo yareyn lahaa dhibaatooyinka bini’aadantinimo loona soo afjari lahaa colaada ka taagan Sudaan. Wuxuu intaas ku daray in xaaladda bini’aadantinimo ee Sudaan ay ka sii darayso.

Wuxuu sharaxay in Kenya ay si dhow ula shaqeyn doonto Mareykanka, IGAD, Midowga Afrika, Hay’adaha Qaramada Midoobay iyo dalalka saaxiibka la ah, si la isaga kaashado gurmadka bini’aadanimo ee lagama maarmaanka ah.

Madaxweynaha Eritrea Isaias Afwerki ayaa Markii ugu horeysay ee uu ka hadlay xaaladda Suudaan.wuxuu carabka ku adkeeyay baahida loo qabo in Ciidamada Taageerada Degdegga ah lagu daro Ciidanka Sudaan si loo xalliyo khilaafaadka.

Afwerki ayaa wareysi uu siiyay TV-ga Eritrea wuxuu ku sheegay in soo afjarida khilaafaadka ay lagama maarmaan tahay in la ilaaliyo madax banaanida Sudaan, isagoo carabka ku adkeeyay in loo baahan yahay in la joojiyo dagaalada ka socda Sudaan, isagoo dhanka kale ugu baaqay dhinacyada isku haya inay khilaafka ku xaliyaan wada-hadallo ay gar-wadeen ka yihiin dalalka dariska ah. oo ay albaabada u xiran yihiin si looga ilaaliyo faragalin shisheeye.

Vedant Patel, oo ah ku xigeenka afhayeenka wasaaradda arrimaha dibadda ee Mareykanka, ayaa xaqiijiyay in Washington ay sii wado baaqa ay u jeedineyso ciidamada Sudaan iyo xoogaga taageerada degdega ah si loo soo afjaro dagaalka ka socda Sudaan.

Patel ayaa ku celceliyay digniintii ay wasaaradda arrimaha dibadda Mareykanka uga digtay dadka Mareykanka ah inay u safraan dalka Sudaan iyadoo la eegayo xaaladda cakiran ee hadda taagan.

Dhankeeda, afhayeenka Aqalka Cad, Karine Jean-Pierre, ayaa sheegtay in Washington ay sii wadayaan wadahadallada ay la yeelanayso dhinacyada isku haya Sudaan si loo soo afjaro dagaalka si degdeg ah oo aan wax shuruud ah lagu xirin.

Karine Jean-Pierre ayaa shir jaraa’id oo uu qabtay wuxuu intaas ku daray in xaaladda Sudaan ay tahay mid aan degganeyn, isla markaana uu Mareykanka diiradda saarayo sidii uu u caawin lahaa dadka Mareykanka ah ee doonaya inay isaga baxaan.

Taliyaha Ciidanka Badda Mareykanka Brad Cooper oo la hadlay Al-jazeera ayaa sheegay in waxa ka socda Sudaan ay yihiin kuwo khatar badan oo nasiib darro ah, isla markaana hadafka Mareykanka uu hadda yahay inuu la socdo oo la isku duba rido horumarka ka socda Sudaan.

Maalmihii la soo dhaafay, dalal badan oo reer galbeedka iyo Carabta ah ayaa ka daad gureeyay muwaadiniintooda iyadoo ay barbar socoto dadaallo diblumaasiyadeed oo xal loogu raadinayo dagaalada ka socda Sudaan.

Labo markab oo laga leeyahay dalalka Mareykanka iyo Saudi Arabia ayaa Isniintii gaaray Boqortooyada Sacuudiga, kuwaasoo siday ku dhawaad ​​500 oo qof oo rayid ah oo kasoo kala jeeda dalal dhowr ah, sida laga soo xigtay ilo ka tirsan Saudi Arabia.

Wasaaradda arrimaha dibadda ee Mareykanka ayaa Isniintii sheegtay in in ka badan 700 oo qof ay ka daad gureeyeen dagaallada culus ee ka socda Suudaan saddexdii maalmood ee la soo dhaafay.

Dhankeeda, Britain ayaa ku dhawaaqday in la soo afjaray howlgalkii hawada looga daad gureyn lahaa dalka Sudan, iyadoo rakaabkii ugu dambeeyay ee duulimaadyada la filayo inay saacado gudahood ku gaaraan Britain.

Sidoo kale, Wasaaradda Difaaca ee Ruushka ayaa sheegtay subaxnimadii hore ee maanta oo Talaadada in Moscow ay ka daadgureysay Sudaan in ka badan 200 oo muwaadiniin Ruush ah iyo kuwa deriska la ah.

LEAVE A REPLY